اسکولیوز – کلینیک دکتر میر مصطفی سادات

اسکولیوزیس

اسکولیوز چیست؟
ستون فقرات دارای یک انحنای طبیعی است اما گاهی این انحنا به دلایل مختلف انحراف بیش از حد پیدا می کند. در اشعه ایکس، ستون فقرات فرد شبیه حرف انگلیسیS می باشد. این حالت انحنای جانبی ستون فقرات اسکولیوز نامیده می شود.. بعضی از مهره ها در اسکولیوز ممکن است مختصری چرخیده باشند که باعث می شوند شانه ها و کمر شخص نا متقارن نظر برسد. در 80 درصد موارد نوع اسکولیوز تشخیص داده نمی شود. این نوع اسکولیوز ایدیوپاتیک به معنی «ناشناخته» نامیده می شوند. این نوع بخصوص در میان دختران پیش از بلوغ واقعیت پیدا می کند. عواملی که باعث کجی ستون فقرات میگردند عبارتند از عوامل غیر طبیعی مادرزادی، عوامل عصبی، عوامل ارثی و یا ناشی از حمل اشیا سنگین، فعالیت های ورزشی، وضعیت خوابیدن یا ایستادن.

اسکولیوزیس تقسیم بندی های متفاوتی دارد مثلا بر اساس سن به شکل زیر تقسیم می شوند:

1-نوزادی(INFANTILE): 0-3 سالگی

2-نوجوانی(JUVENILE):4-10 سالگی

3-جوانی(ADOLESCENT):11-17 سالگی

4-بالغین(ADULT): بالای 18 سال

اختلالات ناشی از Scoliosis

1-انحراف تنه به یکطرف
2-غیر قرینگی قفسه ی سینه و برجستگی دنده ها در پشت به خاطر چرخش مهره های ناحیه توراسیک
3-کج شدن لگن و اختلاف طول پاها
4-فشار به اندام های حیاتی درون قفسه ی سینه مانند قلب و ریه که خود این عامل باعث ایجاد بیماری های دیگر مانند تنگی نفس در سنین بالاتر می شود.
و..

گزینه های درمان

دو نوع درمان برای این عارضه وجود دارد:
1-غیر جراحی
2-جراحی

درمان غیر جراحی
بسیاری از قوسی های Scoliosis چناچه به موقع تشخیص داده شوند و دارای انعطاف خوبی باشند می توان با روش های غیر جراحی درمان کرد یا حداقل ثابت داشت تا زمان مناسب برای جراحی فرا رسد.از عمده ی این روش ها به کارگیری ارتز، بریس، تراکشن و فیزیوتراپی نام برد. درگذشته از گچ گیری هم استفاده می شده که امروزه کاربرد کم تری دارد.

درمان جراحی
به منظور اصلاح Scoliosis جراحی رفع تنگی کانال نخاعی یا لامینکتومی (برداشتن استخوان لامینا برای باز شدن کانال مهره)، دیسکتومی (برداشتن دیسک مهره)،کورپکتومی(برداشتن جسم مهره) و وسیله گذاری بنا به تفاوت شرایط بیمار انجام خواهد شد.

پرسش و پاسخ شایع 1-آیا بین تب در سنین کودکی و پدیدار شدن اسکولیوز در سالهای بعد رابطه ای وجود دارد؟ خود تب سبب شکل گیری این عارضه نیست اما تب می تواند نشانه ی بیماری ای باشد که آن بیماری باعث بوجود آمدن اسکولیوز گردد. برای مثال پولیومیلیت، که تب یکی از نشانه های آن است و ممکن است در ادامه ی آن باعث بروز فلج عضلات و در نهایت پدید آمدن اسکولیوز شود. 2-آیا وجود اسکولیوز در یک دختر خانم مانع از بارداری وی خواهد بود؟ خیر اما باید به سه نکته توجه داشت: 1-اما اسکولیوز مادرزادی ممکن است باعث مشکل در کلیه و رحم و ضمائم آن شود یا شکل لگن استخوانی نرمال نباشد و در نهایت بیمار نتواند زایمان طبیعی داشته باشد. 2-اسکولیوز می تواند سبب تغییر شکل قفسه سینه و کاهش ظرفیت تنفسی شود که دوران حاملگی بیمار را دشوار تر کند. 3-احتمال بروز اسکولیوز در فرزندان والدینی که خود مبتلا هستند بیشتر است.

-آیا وجود اسکولیوز مانعی برای ورزش کردن است؟
چنانچه اسکولیوز خفیف باشد و دستگاه قلبی یا تنفسی را درگیر نکرده باشد محدودیتی برای ورزش کردن نیست اما ورزش هایی که بار سنگینی را روی ستون فقرات وارد می کنند و گاها باعث ایجاد انحنای بیشتر می گردند توصیه نمی شوند(مثل وزنه برداری).بهترین ورزش برای این بیماران شنا است چون نه تنها فشاری به ستون فقرات وارد نمی کند بلکه اندام های فوقانی و تحتانی را نیز فعال تر می کنند و سبب گردش جریان خون بهتر در بدن می شوند.

4-آیا داروی خاص یا غذای خاصی برای جلوگیری از پیشرفت یا بهبود این بیماری وجود دارد؟
خیر تا کنون رژیم غذایی خاصی برای بهبود یا جلوگیری از پیشرفت این بیماری مشاهده نشده.

5-آیا اسکولیوز پس از درمان جراحی عود می کند؟
معمولا با توجه به رعایت تکنیک عمل های جراحی و جلوگیری از رشد ستون فقرات اسکولیوز بعد از جرحی عود نمی کند اما عوامل زیر می تواند مسبب دوباره عود کردن آن و عدم موفقیت جراحی باشد:
1-عدم بررسی دقیق قوس های ساختمانی و اصلاح ناقص آن
2-عدم عملکرد مناسب وسایل Fixation که نتوانستند عمل را کامل نگه دارند.
3-عدم دقت در انجام روش جراحی
و..

4-عوارض جراحی اسکولیوز چیست؟

جدا از عوارض رایج عمل های جراحی مانند عفونت و خونریزی، این جراحی می تواند سبب عدم عملکرد سیستم اعصاب نخاعی شود و یا جابجا شدن وسایل Fixation داخلی که خود میتواند باعث فشار و تخریب دیسک شود.